Jedną z metod ochrony stali przed korozją jest pokrywanie warstwą metalu, który wykazuje większą odporność w warunkach eksploatacji. Najpopularniejszą metodą nanoszenia metalu na powierzchnię stalową jest zanurzanie elementów w roztopionym metalu ( metoda ogniowa ). Popularna jest również metodą galwaniczna, poprzez elektrochemiczne nanoszeniu metalu w wodnych roztworach jego soli. W przypadkach, gdy nakładanie powłok poprzez zanurzenie nie jest możliwe stosuje się natrysk roztopionego metalu. Dotyczy to głównie dużych elementów , które nie mieszczą się w dostępnych wannach, przede wszystkim konstrukcji budowlanych i dużych elementów. Często przyczyną są wysokie koszty transportu konstrukcji do najbliższego zakładu wykonującego usługi.
Powłoki metalizacyjne natryskiwane cieplnie na stal znane są bez mała od ponad stu lat. W zależności od natryskiwanego metalu czy stopu, jak również charakteru pracy powlekanego elementu, powłoki metalizacyjne mogą spełniać funkcje:
- zabezpieczenia przed korozją;
- podwyższenia odporności na ścieranie;
- regeneracji zużytych części maszyn;
- dekoracyjną.
Podgrzany do temperatury topienia metal niesiony jest strumieniem gazu, najczęściej sprężonym powietrzem do powlekanej powierzchni. Zależnie od rodzaju źródła ciepła do topienia metali, powłoki metalizacyjne dzieli się na:
- gazowe (płomieniowe);
- łukowe (elektryczne);
- plazmowe;
Konstrukcja przeznaczona do metalizowania powinna być tak zaprojektowana aby zapewniała swobodny dostęp do pokrywanej powierzchni i umożliwiać pracę urządzeń do czyszczenia i natryskiwania powłok. Należy usunąć wszystkie odpryski spawalnicze, zadziory, łuski i nierówności odlewnicze . Wżery i wgłębienia o głębokości powyżej 2 mm i średnicy poniżej 5 mm winny być napawane i zeszlifowane. Należy używać wyłącznie spoin ciągłych. Wszystkie ostre krawędzie winny być sfazowane bądź zaokrąglone promieniem nie mniejszym niż 2 mm.
Obróbkę strumieniowo-ścierną należy prowadzić wyłącznie gdy temperatura konstrukcji jest co najmniej o 3ºC wyższa od temperatury punktu rosy otaczającego powietrza.
Dla prawidłowego zakotwiczenia powłoki metalizacyjnej wymagane jest wytworzenie określonego profilu chropowatości – „pośredniego” lub „gruboziarnistego” wg PN-EN-ISO 8503-2. Zalecana średnia wysokość profilu chropowatości wyrażona parametrem Ry5 (Rz(DIN)) wynosi nie mniej niż 50 µm. Po przeprowadzeniu obróbki strumieniowo-ściernej niezbędne jest odpylenie powierzchni za pomocą odkurzacza przemysłowego do osiągnięcia klasy nie wyżej 2 wg PN-ISO 8502-3.
Kontrola jakości procesu obejmuje następujące etapy:
- kontrola jakości przygotowania powierzchni;
- kontrola powłoki metalizacyjnej;
- kontrola warunków w trakcie czyszczenia i aplikacji.
W przypadku powlekania powłoki metalizacyjnej powłoką organiczną ostatnim etapem kontroli jakości jest ocena całego systemu ochronnego (powłoka metalizacyjna i organiczna).
Ocena jakości powierzchni obejmuje:
- stopień przygotowania wg PN-ISO-8501-1 (1996) [9];
- ocenę profilu powierzchni wg PN-EN-ISO 8503-2 [11] lub pomiar parametru Ry5 (Rz(DIN)) przyrządem stykowym;
- ocenę odpylania wg Pr PN-ISO 8502-3 [12].